Żółta książeczka, medyczny paszport w tropikach

Dokument poświadczający przyjęcie szczepienia na żółtą gorączkę wymagany jest w krajach, gdzie występuje ona endemicznie, a więc tylko na danym terenie. Państwa te chcą bowiem zapobiegać niekontrolowanemu rozprzestrzenianiu się wirusa, które może doprowadzić do epidemii.

Żółtą książeczką trzeba się wylegitymować także w przypadku, kiedy przybywa się z obszarów, gdzie można się potencjalnie zarazić. Teoretycznie prawo międzynarodowe nie wymaga udowadniania szczepienia dla podróżnych którzy na obszarach endemicznych choroby są tylko tranzytem trwającym nie dłużej niż 12 godzin. W praktyce jednak służby sanitarne często i tak żądają udowodnienia szczepienia (tak może być np. w Republice Wysp Świętego Tomasza i Książęcej). Znaczna cześć państw wymaga udowodnienia profilaktyki przeciw żółtej febrze, jeśli przebywało się na terenach potencjalnego zarażenia w ciągu 9-12 ostatnich miesięcy.

Profilaktyka przeciwko febrze wymagana jest od wszystkich przyjeżdżających do wybranych krajów afrykańskich (Angoli, Burundi, Demokratycznej Republiki Konga, Gabonu, Ghany, Gwinei-Bissau, Liberii, Mali, Republiki Środkowoafrykańskiej, Republiki Konga, Sierra Leone, Togo, Wybrzeża Kości Słoniowej) i południowoamerykańskich (Gujana Francuska i Surinam). Do niedawna Międzynarodowa Książeczka Szczepień była sprawdzana także w Jemenie.

Przyjęcie szczepionki na żółtą gorączkę zalecane jest także w przypadku podróży do innych krajów afrykańskich (zwłaszcza położonych w okolicy równika), a także w wybrane rejony Brazylii, Argentyny, Boliwii czy Peru, jeśli planujemy tam dłuższy pobyt (zasadniczo powyżej miesiąca).

W Polsce używany jest preparat o nazwie Stamaril. Jest to szczepionka żywa, atenuowana, co oznacza, że domięśniowo podaje się żywe szczepy wirusa, ale pozbawione czynnika zjadliwości (chorobotwórczości). Ostateczną decyzję o szczepieniu podejmuje lekarz medycyny tropikalnej - weźmie on pod uwagę aktualny stan zdrowia pacjenta oraz wszelkie inne przeciwwskazania. Odporność uzyskuje się po 10 dniach od wykonania iniekcji.

W przypadku, kiedy z jakiś powodów szczepienie jest niemożliwe, wydany zostanie specjalny dokument zwany "Medical Contraindication to Vaccination". Sporządzany jest on jednorazowo na daną podróż i trzeba się nim wylegitymować zawsze, kiedy zażądają tego służby sanitarne. Jest to międzynarodowy formularz dwujęzyczny, wypełniany po angielsku i francusku. Zawiera dane pacjenta, nazwę choroby oraz opis medycznych przeciwwskazań dotyczących szczepienia. Musi być poświadczony międzynarodowymi pieczęciami instytucji wydającej oraz podpisem i pieczęcią lekarza.

Wszystkie aktualne informacje dotyczące szczepień można znaleźć na stronie Center to Disease Control and Prevention. Przed każdą podróżą warto odwiedzić także specjalistę medycyny tropikalnej, który poradzi jakie szczepienia i inne środki zabezpieczające mogą być wskazane podczas naszej podróży.

fot. Mirosław Pachowicz