Podróże w czasie. Linia zmiany daty

Międzynarodowa Linia Zmiany Daty została umownie poprowadzona wzdłuż 180. południka. Fakt ten został przypieczętowany na Międzynarodowej Konferencji ds. Południków w 1884 r. Swój bieg linia zaczyna w Cieśninie Beringa następnie "kieruje się" na południe Oceanu Spokojnego. W kilku miejscach jednak przecina wyspy i kraje, stąd niezbędne stało się określenie pewnych jej "wychyleń".

Takie sytuacje bywają jednak wyjątkowo szczególne. Jedynym krajem, który podzielony jest przez południk 180 st. jest Kiribati. Prowadziło to do sytuacji, w której państwo rozciągnięte było na trzy strefy czasowe, przy czym dzieliło je aż 23 godziny! W związku z tym prezydent swoim dekretem z 1991 przesunął Międzynarodową Linię Zmiany Daty o 3 tys. km na wschód, dzięki czemu "w ramach" jednego dnia mieści się cały kraj. Co ciekawe, wynikiem tego jest fenomen, w którym kiedy w Kiribati zaczyna się 1 stycznia, na Hawajach nie ma jeszcze Sylwestra!

Historyczne zmiany przynależności do konkretnej strefy czasowej doprowadziły także do podróży w czasie całych krajów. Tak stało się z Samoa. W wyniku wielu perypetii terytorium tzw. Samoa Niemieckiego, potem Samoa Zachodniego przechodziło z rąk do rąk. W końcu, w 1962 r. po przeprowadzonym referendum kraj ten uzyskał niepodległość. Znalazł się on jednak po zachodniej stronie Międzynarodowej Linii Zmiany Daty. W związku z tym, aby ułatwić kontakty handlowe z Australią i Nową Zelandią postanowiono zmienić jej przebieg. Dlatego trzeba było "przeskoczyć" o jeden dzień do przodu i podjęto decyzję o wykreśleniu z kalendarza 30 grudnia 2011 r.

Co ciekawe, w XIX w., a dokładnie w 1892 r., w celu dostosowania czasu na terytorium całego archipelagu do czasu kalifornijskiego postanowiono dodać jeden dzień i mieszkańcy przeżyli dwukrotnie 4 lipca.

Obecnie cały obszar archipelagu Samoa podzielony jest na dwie strefy: Niezależnego Państwa Samoa oraz Samoa Amerykańskiego. Stolice obu tych terytoriów dzieli 124 km w linii prostej i... jeden dzień!

Jak to działa i dlaczego tak się dzieje? Warto to zobrazować sobie na przykładzie podróży samolotem: lecąc z zachodu na wschód "gonimy" dzień i skracamy tym samym noc - tak jest np. podczas podróży z Warszawy do Pekinu noc się skraca i "przyspieszamy" wschód słońca. W kierunku przeciwnym - dzień się wydłuża, bo chcemy "przegonić" zachód słońca. Sytuacja komplikuje się, gdy w takiej podróży przekraczamy międzynarodową linię zmiany daty. Świetnym przykładem jest np. podróż z Alaski na Kamczatkę (poruszamy się zatem na zachód). W takiej sytuacji musimy dodać jeden dzień. Czyli jeśli w miejscowości Diomede należącej do USA jest sobota, to na leżącym ok. 100 km Półwyspie Czukockim jest już niedziela. W kierunku przeciwnym albo cofniemy się o jeden dzień, albo przeżyjemy go dwa razy.

Aby sprawdzić "działanie" międzynarodowej linii zmiany daty można odbyć podróż np. z Chin do USA lub odwrotnie. Kiedy lecimy do Państwa Środka np. z San Francisco może uda się zaobserwować dwa wschody słońca. W kierunku przeciwnym - dwa zachody. Takiego typu połączenie testowaliśmy zresztą w jednym z cykli "Oblatywacz".

Można się teraz spierać, kto i gdzie przywita(ł) Nowy Rok jako pierwszy. Jednak geografowie nie mają wątpliwości. Miejscem, którego mieszkańcy witają jako pierwsi każdy nowy dzień jest należąca do Nowej Zelandii wyspa Chatham.

Tak czy inaczej: nieważne gdzie teraz jesteście, czy przywitaliście już Nowy Rok czy dopiero go przywitacie, życzymy Wam aby przyniósł on same wysokie loty, wspaniałe podróże i niesamowite doświadczenia!