Lądujemy w... Splicie

Split jest drugim co do wielkości miastem w Chorwacji i liczy obecnie około 160 tys. mieszkańców. Miasto o prawie dwutysiącletniej historii zachwyca wyjątkową starówką, która powstało jako pałac jednego z rzymskich cesarzy - Dioklecjana i do dzisiaj jest tu wyczuwalna antyczna przeszłość. Dla większości polskich turystów Split nie stanowi jednak celu wyjazdu samego w sobie, a jest jedynie punktem początkowym do dalszych podróży lub jednym z miejsc odwiedzanych podczas wycieczki. Z miasta można łatwo dostać się do urokliwych kurortów niezwykle popularnej wśród polskich turystów Riwiery Makarskiej oraz popłynąć promem na słynną wyspę Brač.

Port lotniczy w obecnej lokalizacji funkcjonuje nieprzerwanie o 1966 roku, kiedy to otwarto pierwszy dość skromny terminal o przepustowości zaledwie 150 tys. pasażerów rocznie, którą osiągnięto już po dwóch latach funkcjonowania lotniska. Infrastrukturę portu systematycznie rozbudowywano w odpowiedzi na dynamicznie wrastający ruch lotniczy i już w 1979 roku powstał nowy znacznie większy budynek terminala. Splickie lotnisko swój pierwszy milion pasażerów osiągnęło już w 1987 roku, jednak już kilka lat później rozwój portu został zahamowany na skutek wybuchu wojny domowej w Jugosławii, w tym okresie lotnisko było miejscem lądowania należących do NATO i ONZ samolotów cargo z pomocą humanitarną. Do poziomu ruchu z lat 80-tych port powrócił dopiero w 2008 roku. Kluczowym momentem w historii lotniska okazało się wejście Chorwacji do Unii Europejskiej. W latach 2010-2023 ruch na lotnisko wzrósł o ponad 2 mln pasażerów, z poziomu 1.2 mln podróżnych w 2010 roku do 3.350 mln w ubiegłym roku. W 2019 roku oddano do użytku nowoczesny terminal, który w całości przejął ruch ze starego budynku. Dzięki nowemu terminalowi przepustowość portu wzrosła do ponad 40 tys. osób na godzinę oraz możliwe stało się rozdzielnie pasażerów podróżujących w strefie Schengen, do której Chorwacja dołączyła na początku 2023 roku i poza nią.

Ruch na splickim lotnisku w dalszym ciągu dynamicznie wzrasta. Z konsekwencjami pandemii covid-19 port poradził sobie wyjątkowo szybko, w 2021 roku pierwszy i jedyny raz w swojej historii obsłużył on więcej pasażerów niż stołeczne lotnisko w Zagrzebiu.

Splicki port lotniczy cechuje się bardzo dużą sezonowością ruchu. Tętniący w lato życiem terminal, zimą staje się praktycznie pusty. Obecnie na letnią siatkę połączeń składa się ponad 100 kierunków regularnych, a zimą ich liczba spada do zaledwie kilkunastu, głównie krajowych. Największym przewoźnikiem na lotnisku są narodowe linie Chorwacji - Croatia Airlines, które w wakacje otwierają na nim sezonową bazę operacyjną. Na splickim lotnisku obecni są zarówno narodowi przewoźnicy z większości krajów europejskich w tym m.in. LOT oraz tanie linie lotnicze.

Do Splitu w sezonie letnim można dolecieć z Polski na pokładach samolotów LOT-u z Warszawy oraz Wizz Aira z Gdańska, Krakowa, Katowic, Wrocławia i Lotniska Chopina.

Port Lotniczy Split położony jest na terenie gminy Kastele oraz częściowo również miasta Trogir, tuż nad samym brzegiem morza. Podczas podejścia do lądowania podziwiać można zachwycające widoki na dalmackie góry, okoliczne wyspy i lazurowe wody Morza Adriatyckiego. Odległość do centrum Splitu wynosi około 25 km, a tą trasę można pokonać miejskim autobusem linii 37 lub licznymi busami prywatnych przewoźników. Specjalne autokary dla własnych pasażerów organizują linie Croatia Airlines. Koszt biletów do centrum Splitu to około 10 zł. Na lotnisku działa również kilka wypożyczalni samochodowych, które oferują swoje usługi także przez internet.

Stoiska wypożyczalni samochodów zlokalizowane są w osobnym budynku, który jest położony po drugiej stronie drogi od terminala i połączony z nim specjalnym łącznikiem.

Również po drugiej stronie drogi znajduje się większość stanowisk postojowych dla autobusów i autokarów oraz największy parking dla samochodów prywatnych.

Budynek terminala z 2019 roku zachwyca niecodzienną architekturą, a przeszklenie i rozszerzające się u szczytu białe kolumny nadają mu niezwykle lekkiego i nowoczesnego charakteru.

Część ogólnodostępna terminala jest wyjątkowo obszerna i nawet w momencie odprawy kilku lotów na raz miejsca jest aż nadto. Na lotnisku w Splicie znajduje się 31 stanowisk check-in oraz 11 automatów służących do samodzielnej odprawy. Każde ze stanowisk obsługuje jednocześnie wszystkie rejsy, pasażerowie nie są rozdzielani ze względu na linie lotniczą, ani klasy podróży.

Podwieszona pod dachem falująca drewniana konstrukcja przywodzi na myśl morskie fale.

Na drugim piętrze części ogólnodostępnej znajduje się bar oferujący szeroki wybór napoi alkoholowych i bezalkoholowych oraz przekąski. Pełni on również funkcje punktu widokowego i zapewnia doskonały widok na stanowiska postojów samolotów i pas startowy.

Strefa kontroli bezpieczeństwa znajduje się na pierwszym piętrze, a pasażerowie dostają się do niej wjeżdżając schodami ruchomymi. Duża liczba bramek pozwala reagować odpowiednio do natężenia ruchu i zapobiegać tworzeniu się zatorów.

Tuż za kontrolą bezpieczeństwa znajduje się dość duży sklep wolnocłowy oferujący bardzo szeroki wybór produktów typowo lotniskowych jak i tradycyjnych dla Chorwacji, w tym m.in. krawatów. I co zaskakujące na tym oferta handlowa splickiego lotniska się kończy..., jest to jedyny sklep w którym można zrobić zakupy w oczekiwaniu na samolot.

Jeszcze gorzej prezentuje się oferta gastronomiczna portu. W hali odlotów non-Schengen znajdują się wprawdzie dwa bary, jednak można w nich kupić jedynie napoje i małe przekąski. Jest to dosyć szokujące, że na tej wielkości lotnisku nie da się zjeść niczego więcej niż kanapki.

W hali odlotów nie powinno być problemu ze znalezieniem miejsc siedzących. Przestrzeni jest na tyle dużo, że mimo prawie jednoczesnego odlotu kilku samolotów, budynek świecił pustkami i nigdzie nie było tłoczno.

W terminalu portu lotniczego Split znajduje się łącznie 11 gateów - 6 dla pasażerów podróżujących wewnątrz strefy Schengen i 5 dla podróżnych z niej wylatujących. Mimo, że hala odlotów znajduje się na pierwszym piętrze, to nie znajdziemy tu ani jednego pomostu z rękawem. Do każdego samolotu pasażerowie muszą zejść po schodach i następnie przejść po płycie lotniska, co w przypadku padającego deszczu nie jest specjalnie komfortowe.

Wydaje się, że potencjał nowego terminala lotniska w Splicie nie został w pełni wykorzystany. Nowoczesny i przestrony budynek z pewnością jest wystarczający do obsługi obecnego poziomu ruchu i jest niezwykle przyjemny dla oka, ale jego oferta handlowo-usługowa jest znikoma. Na mało którym lotnisku tej wielkości nie da się zjeść nic ciepłego oraz znajduje się tylko jeden sklep wolnocłowy. Jest to o tyle zaskakujące, że oferta starego terminala była znacznie bogatsza i można było w nim znaleźć choćby restauracje. Być może w wakacyjnym szczycie przewozów uruchamiane są dodatkowe punkty handlowe i gastronomiczne, jednak podróżujących ze Splitu zachęcamy do zjedzenia posiłku i zrobienia zakupów przed przyjazdem na lotnisko.

Cały obiekt został wybudowany i przystosowany głównie pod obsługę zorganizowanego ruchu turystycznego, o czym świadczy m.in. duża liczba stanowisk dla autokarów oraz brak pomostów z rękawami. Jednak w przeciwieństwie do większości lotnisk tego typu Split może pochwalić się bogatą siatką sezonowych połączeń regularnych, w tym oferowanych przez linie legancy, a nie tylko czarterowych. Zwiększa to zdecydowanie atrakcyjność i dostępność kierunku dla podróżnych indywidualnych.

Fot. Jakub Przybyłek