Pociągi zastępują samoloty, ale jeszcze nie w Polsce

W kwietniu br. włoski przewoźnik narodowy ITA Airways (następca Alitalii) zawarł umowę dotyczącą oferowania wspólnych usług z krajowym operatorem kolejowym. Tę informację z Rzymu poprzedziła decyzja Finnaira o rezygnacji z dwóch najkrótszych lotów krajowych, które zostały zastąpione połączeniami autobusowymi. Czas lotu między bazą Finnaira w Helsinkach, a miastami Tampere i Turku wynosi zaledwie 25 minut. - Loty do Tampere i Turku są bardzo krótkie a korzysta z nich stosunkowo niewielka liczba pasażerów, Seat factor wynosi ok. 35 proc., co powoduje, że na tych trasach występuje wyższa emisja CO2 na pasażera niż na wielu innych krótkich trasach w naszej siatce połączeń. Transport drogowy lub kolej są bardziej zrównoważoną opcją połączeń między tymi miastami a lotniskiem w Helsinkach - powiedział wiceprezes Finnaira, Perttu Jolma. Decyzja fińskiego przewoźnika odzwierciedla rosnącą presję wywieraną na europejskie linie lotnicze, które coraz częściej angażują się w politykę zrównoważonego rozwoju.

Umowa ITA Airways zakłada powstanie nowego produktu „Kolej + Samolot”, który zostanie opracowany we współpracy z Aeroporti di Roma i Trenitalia. Nowa usługa ma umożliwić pasażerom odbywanie podróży na jednym bilecie. Aeroporti di Roma, operator m.in. portu Fiumicino, otworzy specjalne stanowisko odpraw (check-in) ITA Airways na lotniskowym dworcu kolejowym dla pasażerów przyjeżdżających Koleją Dużych Prędkości (KDP) Frecciarossa z miast Italii, a także pociągiem Leonardo Express kursującym z głównego dworca kolejowego w Rzymie. Z kolei pasażerowie lotniczy będą mogli wsiąść bezpośrednio do pociągów obsługujących główne miasta Włoch.

Umowa jest ważna dla ITA Airways, bo z konkurenta, jakim było KDP w czasach Alitalii, zamienia go w partnera i sojusznika. Lot na głównej trasie biznesowej pomiędzy Rzymem Fiumicino a Mediolanem Linate trwa 1 godzinę i 10 minut. KDP pokonuje tę odległość, co prawda w 3 godziny, ale dostarcza podróżnych bezpośrednio do centrów miast, dzięki czemu nie traci się czasu na dojazd na lotnisko i na procedury kontroli bezpieczeństwa. W dodatku podróż pociągiem potrafi zapewnić większą wygodę i lepsze warunki do pracy, co jest szczególnie istotne dla podróżujących w interesach.

Francuskie władze również wspierają ten trend. W 2020 r. rząd w Paryżu zapowiedział, że Air France powinien zlikwidować loty krajowe, które mogą zostać zastąpione przez połączenia kolejowe TGV (francuskie KDP) umożliwiające podróż w czasie krótszym niż 2,5 godziny. - Lot nie powinien już być sposobem podróży, która trwa godzinę czy godzinę i kwadrans. To może zostać wykonane przy niższych kosztach emisji gazów cieplarnianych pociągiem w dwie lub dwie i pół godziny - powiedział Bruno Le Maire, francuski minister gospodarki. - To powinno być regułą i my zagwarantujemy, że będzie ona respektowana – dodał Le Maire.

Kraje, w których mają siedziby linie lotnicze Grupy Lufthansa działa również wiele połączeń pociąg-samolot. Lufthansa od 20 lat przewozi pasażerów na lotniska we współpracy z niemieckim operatorem kolejowym, Deutsche Bahn (DB). - Od tego czasu konsekwentnie realizujemy tzw. trasy intermodalne - powiedział rzecznik Lufthansy. - Jak żadna inna grupa linii lotniczych na świecie, skupiamy się na tworzeniu sieci nie jednego, ale kilku środków transportu – dodał rzecznik. Sieć intermodalna Lufthansa Group obejmuje 44 kierunki w pięciu krajach tj. Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Belgii i Niderlandach.

W Niemczech Lufthansa oferuje połączenia do Frankfurtu z 24 miast w ramach jednego biletu i gwarantuje podróżnym podobną pomoc w razie wystąpienia nieregularności kolejowej lub lotniczej. Pasażerowie Lufthansy mogą też zamienić podróż samolotem na pociąg na każdej trasie dolotowej do Frankfurtu z niemieckich miast z wyjątkiem Friedrichshafen. Te usługi cieszą się coraz większą popularnością. W 2022 r. popyt na wspólną usługę DB i Lufthansy, dowożącą pasażerów na lotnisko we Frankfurcie wzrósł o 25 proc. w porównaniu z 2019 r. Lufthansie we współpracy z DB udało się przyspieszyć dowozy koleją i zwiększyć częstotliwość kursów pociągów. Niemiecki przewoźnik stara się również ułatwiać przesiadki i przyspieszać obsługę bagażu dla klientów LH Express Rail. - Oferujemy naszym klientom wygodną i niskoemisyjną alternatywę, ale oczywiście ostateczny wybór środka transportu należy do pasażera – dodał rzecznik linii.

W lutym br. Grupa Lufthansy zrobiła kolejny krok w celu rozbudowy swoich połączeń intermodalnych rozpoczynając negocjacje z włoskim operatorem kolejowym Ferrovie dello Stato Italiane. Ewentualna umowa ma dotyczyć połączń intermodalnych we Włoszech. Pod wieloma względami Europa jest idealnym regionem dla takich usług. Na Starym Kontynencie odległości między miastami są stosunkowo niewielkie, co redukuje przewagę podróży lotniczych, a - w przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych - sieć kolejowa jest dość gęsta.

Opisane powyżej możliwości powodują, że konsumenci coraz częściej przestawiają się do pociągu, a ten trend zaczął się jeszcze zanim kolej okrzyknięto „zielonym” sposobem podróżowania. Przez ostatnie 30 lat podróżujący pomiędzy Londynem a Paryżem (w przeszłości jedna z najbardziej uczęszczanych tras lotniczych na świecie) coraz częściej rezygnują z lotów na rzecz pociągów Eurostar. Dzięki tunelowi pod kanałem La Manche składy tej firmy pokonują trasę między obiema stolicami w nieco ponad dwie godziny.

W lutym br. KLM poinformował o zakupie miejsc w bieżącym sezonie letnim w czterech pociągach Thalys (belgijskie KDP) dla pasażerów podróżujących pomiędzy Amsterdamem i Brukselą. Ten ruch jest częścią planu KLM mającym na celu zmniejszenie liczby codziennych lotów, które nadal odbywają się pomiędzy obiema stolicami oddalonymi od siebie o zaledwie 160 km. Współpraca niderlandzkiej linii z Thalysem rozpoczęła się w 2022 r. pilotażem, w ramach którego KLM zastąpił jeden ze swoich codziennych lotów między Amsterdamem i Bruksela usługą kolejową.

Według Lufthansa Group wchodzące w jej skład linie lotnicze oferują swoim pasażerom tygodniowo już ponad 3 tys. połączeń kolejowych lub autobusowych z ponad 40 miast. Z badań wynika, że pasażerowie są skłonni przesiąść się z samolotu do pociągu, jeśli czas podróży koleją jest krótszy niż trzy godziny. W 2030 r. na lotnisko we Frankfurcie pociągami ICE ma przyjechać ok. 6 mln pasażerów. DB i Fraport (spółka zarządzająca lotniskiem) planują już modernizację i rozbudowę terminala AIRail. Podobna inwestycja ma zostać zrealizowana w Monachium, drugim centrum przesiadkowym Lufthansy.

Na zakończenie wypada zapytać, jak ma się przesiadka z samolotów do pociągów w Polsce? Można powiedzieć, że bardzo dobrze, bo intermodalność jest jednym z kluczowych założeń leżących u podstaw projektu Centralnego Portu Komunikacyjnego. Problem w tym, że jest dobrze, ale tylko w deklaracjach i planach. Na razie o zastąpieniu samolotów pociągami nie może być mowy, bo w Polsce żaden szybki pociąg (Pendolino) nie dociera na lotniska. Innymi słowy będziemy mogli o tym realnie myśleć w drugiej połowie lat 30-tych XXI wieku.

W materiale wykorzystano artykuł Alana Drona „Not Derailed” z Air Transport World czerwiec 2023.

Fot.: P.Bożyk, materiały prasowe