Lotnisko w obecnej lokalizacji powstało w 1938 roku. W okresie II wojny światowej wykorzystywane było przez wojska alianckie. Ruch cywilny powrócił do Luton w 1952 roku, a ówczesny szczyt obsługi pasażerów przypadł na lata 60., kiedy z portu odprawiano szereg lotów wakacyjnych.

W 1990 roku do nazwy portu dodano "Londyn" celem podkreślenia znaczenia w obsłudze ruchu do i z stolicy kraju. Kluczowa rozbudowa lotniska miała miejsce w latach 90. Zbudowany został wówczas m.in. obecny terminal pasażerski. Uroczystego otwarcia w 1999 roku dokonała królowa Elżbieta II. Lotnisko obsługiwało w tym czasie około 4,5 mln pasażerów rocznie i było jednym z najszybciej rozwijających się w Wielkiej Brytanii.

Port Lotniczy Londyn Luton obsługuje rocznie około 14 mln pasażerów. Wynik ten czyli Luton czwartym największym lotniskiem obsługującym Londyn po Heathrow, Gatwick oraz Stansted. Port posiada jedną drogę startową o długości 2162 metrów oraz jeden terminal pasażerski z trzema pirsami.

W bezpośrednim sąsiedztwie lotniska zlokalizowanych jest ponadto wiele parkingów kubaturowych oraz przylotniskowych hoteli popularnych sieci, m.in. Holiday Inn, Ibis oraz Hampton by Hilton.

Londyn Luton jest lotniskiem dedykowanym tanim liniom lotniczym. Stanowi bazę dla linii Wizz Air oraz easyJet. Ci dwaj przewoźnicy obsługują też zdecydowaną większość wszystkich pasażerów. Znacząca jest również obecność Ryanaira oraz TUI Airways, a także kilku innych przewoźników obsługujących pojedyncze trasy. Port Lotniczy Londyn Luton posiada regularne połączenia do większości polskich lotnisk - Bydgoszczy, Gdańska, Katowic, Krakowa, Olsztyna (do końca obecnego sezonu zimowego), Poznania, Rzeszowa, Warszawy oraz Wrocławia.

Lotnisko zlokalizowane jest w mieście Luton, na jego przedmieściach. Odległość do centrum tego ponad 200 tysięcznego miasta wynosi około 4 km. Miasto położone jest na północ od Londynu, a odległość liczona z portu lotniczego do dzielnicy City wynosi 55 km.

Najpopularniejszymi środkami transportu do Londynu są pociąg lub autobus. Do 2023 roku nie istniało bezpośrednie połączenie kolejowe z terminalem lotniczym. W marcu 2023 roku zainaugurowano kursy automatycznej, wahadłowej kolejki DART obsługującej dwukilometrowy odcinek od lotniska do stacji kolejowej Luton Airport Parkway. Pociągiem przewoźnika Thameslink można dojechać bezpośrednio m.in. do londyńskich stacji King Cross, Blackfriars czy Bridge.

Stanowiska odjazdów autobusów zlokalizowane są bezpośrednio przed wejściem do terminala. Jednym z najpopularniejszych przewoźników operujących z lotniska w Luton jest National Express. Dojazd na dworzec Londyn Victoria zlokalizowany dzielnicy Westminster zajmuje około godzinę i kosztuje od kilku do kilkunastu funtów w jedną stronę. Przewoźnik oferuje również bezpośrednie połączenia m.in. do Cambridge i Oxfordu.

Lotnisko posiada jeden terminal pasażerski otwarty w 1999 roku. Budynek od tego czasu był wielokrotnie przebudowywany, aby sprostać rosnącej liczbie pasażerów. Strefa ogólnodostępna zlokalizowana jest na parterze, można z niej wyróżnić niejako odizolowaną część dedykowaną dla stanowisk check-in oraz część handlową z przejściem do kontroli bezpieczeństwa.

Bolączką tej części obiektu jest bardzo mała liczba miejsc siedzących oraz panujący chłód dający się szczególnie we znaki przy kapryśnej angielskiej pogodzie. W ogólnodostępnym holu funkcjonuje m.in. Burger King oraz niewielki supermarket, w którym można zakupić podstawowe produkty spożywcze.

Osobne miejsce zostało zagospodarowane na niewielkie centrum podróży, gdzie można zapoznać się z aktualnymi rozkładami jazdy autobusów i pociągów, zakupić bilety oraz zasięgnąć informacji u pracownika lotniska.

Korzystając z lotniska w Luton należy mieć na uwadze, że w godzinach nocnych niemożliwe jest przejście przez kontrolę bezpieczeństwa do strefy odlotów. Pomimo opuszczenia przez Wielką Brytanię Unii Europejskiej oraz braku przynależności do strefy Schengen, podczas wylotu nie ma kontroli paszportowej. Po przejściu seciurity pasażerowie trafiają bezpośrednio do sklepu wolnocłowego walk-through, który podobnie jak cała strefa wylotów znajduje się na pierwszym piętrze terminala.

Hala odlotów składa się z jednej przestrzeni z miejscami siedzącymi oraz lokalami handlowymi i gastronomicznymi wokół. Z tego miejsca odchodzą również przejścia do poszczególnych pirsów. Poczekalnia praktycznie przez całą dobę jest bardzo zatłoczona i zdecydowanie brakuje w niej miejsca dla pasażerów, a oczekiwanie na lot jest bardzo niekomfortowe. Tłok potęgowany jest także faktem, że numer gate dla danego samolotu podawany jest dopiero kilkadziesiąt minut przed wylotem, w związku z czym pasażerowie tłoczą się w ogólnej części strefy wylotowej. Brakuje również naturalnego światła, ponieważ jedyne okna znajdują się w niewielkiej części gastronomicznej. Tam też znajduje się druga z lotniskowych restauracji Burger King.

Gate'y wylotowe utrzymane są w podobnym standardzie. Widać zdecydowanie, że infrastruktura jest wysłużona i wymaga remontu lub co najmniej odświeżenia. W tej części lotniska nie ma już dodatkowych lokali usługowych.

Przylatując na lotnisko w Luton, podobnie jak w przypadku innych brytyjskich portów lotniczych, należy pamiętać o odbyciu kontroli paszportowej. Trzeba na nią poświęcić co najmniej kilkadziesiąt minut w zależności od liczby przylatujących samolotów. Oczekiwanie może wynieść nawet godzinę. Po przejściu kontroli również znajduje się przechodni sklep wolnocłowy, a następnie hala przylotów z karuzelami do odbioru bagaży.

Port Lotniczy Londyn Luton można uznać za typowe lotnisko dla tanich linii lotniczych w klasycznym rozumieniu tej definicji. Nie oferuje ono wygód i wysokiego poziomu obsługi pasażerów, terminal jest zatłoczony i wymaga kolejnej rozbudowy. W dalekosiężnych wizjach pojawia się jednak koncepcja wybudowania nowego obiektu obsługi podróżnych. Pozytywnie należy ocenić natomiast sprawne i szybkie połączenie kolejowe z centrum Londynu, a także rozbudowaną sieć połączeń autobusowych i bliskość autostrady M1 Londyn - Leeds. Lotnisko jest zatem dobrze skomunikowane z Londynem, północną częścią aglomeracji, ale także takimi miastami jak m.in. Northampton, Bedfort, Oxford czy Cambridge.

Fot. Mateusz Janicki