Oznaczenia drogi startowej bez tajemnic
Dla większości pasażerów malowania i oznaczenia jakie widoczne są z okien samolotu na lotniskach stanowią zagadkę. Dla pilotów są one niezbędne i pozwalają na bezpieczne przeprowadzanie operacji lotniczych.
Reklama
Na niemal wszystkich lotniskach świata obsługujących loty cywilne zachowany jest ten sam system oznaczeń na pasach startowych. Każdy znak został zaprojektowany w taki sposób, aby był dobrze widoczny i łatwy do zinterpretowania przez pilotów. Nieliczne wyjątki dotyczą najczęściej lotnisk w rejonach, gdzie panują trudne warunki pogodowe związane z częstymi opadami śniegu - tam stosowana jest nieco inna, bardziej kontrastowa kolorystyka oznaczeń.
Pas startowy co do zasady oznaczony jest białymi liniami - w ten sposób odróżnia się od oznakowanych na żółto dróg kołowania. W zależności od klasy lotniska i działających na nim pomocy nawigacyjnych czasem stosuje się tylko część z opisanych przez nas oznakowań, jednak przedstawimy "pełną wersję".
Pas startowy jest obramowany na całej długości białą, pojedynczą, ciągła linią. Wyznacza ona zarówno boczne skraje pasa, jak i jego początek i koniec. To szczególnie ważne dla pilotów wtedy, gdy przed, za lub po bokach pasa znajdują się również utwardzone powierzchnie. Dzięki białej, ciągłej linii piloci wiedzą, gdzie kończy się właściwy pas (bo poza nim nośność nawierzchni często jest niższa).
Oś pasa oznaczona jest z kolei białą linią przerywaną. Pojedyncza linia ma długość 30 metrów, a przerwy między nimi to 20 metrów.
Początek pasa to tzw. próg. Jest on oznaczony za pomocą podłużnych, wypełnionych białą farbą pól wzdłuż osi pasa (to tzw. piano keys). Liczba pól waha się w zależności od szerokości pasa startowego i sięga od czterech dla pasów o szerokości 18 metrów do 16 dla szerokości 60 metrów.
Zaraz za progiem pasa namalowany jest numer pasa startowego. Jest to dwucyfrowa liczba całkowita w przedziale od 1 do 36, której wartość określana jest jako 1/10 wartości azymutu magnetycznego osi danej drogi startowej. W uproszczeniu - to kierunek, w jakim przebiega dany pas, podzielony przez 10. Pas biegnący idealnie na wschód (kierunek 90 stopni) będzie zatem oznaczony jak 09. Oznaczenie pasa zawsze odczytuje się jako dwie pojedyncze cyfry - mówimy zatem o pasie "jeden-osiem", a nie "osiemnaście".
Każdy pas startowy ma dwa różne numery po obu stronach, których różnica zawsze wynosi 18. Duże lotniska mające pasy startowe, które są do siebie równoległe po numerze pasa zawierają również literę. R, C lub L - odpowiednio "right", "centre" i "left". Jeśli działają cztery lub więcej pasów równoległych, część z nich oznacza się kolejną cyfrą (np. w Paryżu-CDG działają równoległe pasy 08L, 08R, 09L i 09R). Niektóre pasy startowe zmieniają swoje numery, gdy dochodzi do zmian w położeniu północy magnetycznej ziemi.
Strefa przyziemienia, czyli fragment pasa, na którym piloci powinni posadzić maszynę, jest zaznaczona tylko tam, gdzie działa procedura precyzyjnego podejścia do lądowania za pomocą par podłużnych pasów, które ułożone są symetrycznie w relacji do linii środkowej pasa. Pierwsza para znaków strefy przyziemienia znajduje się tuż za progiem pasa, a kolejna 150 metrów dalej. Liczba tych linii zawiera także informację o tym, jaka jest odległość do końca drogi startowej. Na pasach o długości ponad 2100 metrów par znaków jest sześć, a na krótszych, o długości mniejszej niż 900 metrów, tylko jedna.
W strefie przyziemienie znajduje się też tzw. punkt celowania, czyli idealne miejsce, w którym piloci powinni posadzić samolot na pasie. Oznaczony jest za pomocą dwóch szerokich, białych prostokątów.
W nocy w dodatku do słabiej widocznych oznakowań stosowane jest też specjalne oświetlenie pasa startowego. Na obrzeżach pas oznaczony jest białymi lampami. Próg pasa to linia zielonych świateł. Oś pasa może również być wyznaczona białymi lampami, choć w miarę zbliżania się do końca pasa stosowane są naprzemienne białe i czerwone światła, w pod sam koniec - już tylko czerwone. Białymi lampami oznakowana jest też strefa przyziemienia. Koniec pasa oznacza linia czerwonych świateł w poprzek osi.
Poza samym pasem w specjalny sposób oznakowane są też fragmenty utwardzonej nawierzchni przed nim. Strefa przed pasem, której nie można wykorzystywać ani do startów, ani do lądowań oznaczona jest za pomocą żółtych linii układających się w kształt szewronów pod kątem 45 stopni. Obszar ten zazwyczaj nie jest na tyle solidny aby utrzymać ciężar samolotu, ma on za zadania zapobiec powstawaniu ubytków jakie mogły by powstać w glebie pod wpływem silnych podmuchów generowanych przez silniki odrzutowe.
W przypadku zastosowania tzw. przesuniętego progu część pasa oznaczona jest białymi strzałami wzdłuż osi. Z tak oznaczonej powierzchni można rozpoczynać start, ale nie wolno na niej lądować.
fot. i grafika Dominik Sipinski