Lot do Wilna, obsługiwany z Warszawy przez PLL LOT, trwa tylko ok. godziny, a do miasta można też taniej dostać się autokarami lub pociągami. To obok Lwowa najważniejsze dla polskiej historii miasto nie znajdujące się dziś w granicach państwa polskiego i choć relacje polsko-litewskie nie są i pewnie jeszcze długo nie będą łatwe, to miasto to po prostu wypada odwiedzić. Poza najważniejszymi miejscami, które zwiedzamy na szybko w cyklu "5 zdjęć z...", warto przespacerować się też artystyczną dzielnicą Zarzecze (lit. Uzupis), która w 1997 r. ogłosiła niepodległość, oraz odpocząć na coraz bardziej zadbanych bulwarach nad Wilią.

To miejsce jest znane każdemu Polakowi z Inwokacji "Pana Tadeusza". Ostra Brama to jednak więcej niż tylko katolicka kaplica z najważniejszym dla wileńskich Polaków obrazem Maryi, ale też średniowieczna brama stanowiąca jedyny zachowany fragment murów obronnych Wilna z tego okresu. Choć wileńskie stare miasto należy do największych w Europie (obok krakowskiego), to jego mury nie przetrwały rozbudowy miasta.

Sama kaplica jest niewielka i zwykle zatłoczona. To nadal czynny obiekt sakralny - odprawiane są w niej msze po polsku i po litewsku. Aby zobaczyć kaplicę wraz z obrazem, nie trzeba jednak przepychać się do środka, bo doskonale widać ją z poziomu ulicy Ostrobramskiej.

Stare Miasto w stolicy Wilna ma ponad 3,5 km kw. powierzchni i trudne do zliczenia atrakcje. Jego główną osią są dwie ulice pełne kawiarni, restauracji, małych galerii i turystów - Pilies gatve (Zamkowa) i Didzioji gatve (Wielka). W centrum eklektycznego, łączącego gotyk, renesans i barok Starego Miasta znajduje się imponujący ratusz. Warto zobaczyć pałac prezydencki i kościół św. Jana, a także zabudowania założonego już w 1579 r. Uniwersytetu Wileńskiego. Zadrzewiona ulica Niemiecka (Vokieciu gatve) to dobre miejsce na odpoczynek w cieniu.

Tuż obok Starego Miasta wznosi się wzgórze, ambitnie nazwane Górą Trzykrzyską. Ma 112 metrów wysokości i ciekawą historię. Choć większość wzgórza porasta gęsty las (tzw. Park Górny), niezbyt ciekawy i bezpieczny zwłaszcza w nocy, to na samym jej szczycie znajduje się jedna z bardziej widocznych atrakcji turystycznych Wilna.

Trzy białe krzyże, odbudowane w 1989 r. w zgodzie z projektem polskiego rzeźbiarza Antoniego Wiwulskiego z 1916 r. stanowią pomnik ofiar stalinizmu na Litwie. Same krzyże łatwiej zobaczyć w całej okazałości z dołu, ale panorama miasta ze szczytu wzgórza uzasadnia spacer. Doskonale widać z niej całe Stare Miasto wraz z przyległą katedrą oraz nowoczesnym prospektem Giedymina. W tle wznosi się wileńska wieża telewizyjna - miejsce dramatycznych starć protestujących i domagających się niepodległości studentów z radzieckimi wojskami w 1991 r.

Z uwagi na historyczne znaczenie Wilna, pochowanych zostało tu wielu znamienitych Litwinów, Polaków, Białorusinów i Rosjan. Najbardziej znanym cmentarzem jest oczywiście Rossa, gdzie spoczywają m.in. matka i brat Józefa Piłsudskiego oraz jego serce. Jednak architektonicznie ciekawszy jest chyba drugi z wielkich wileńskich cmentarzy, na Antokolu. Podobnie jak Rossa, znajduje się on kilkanaście minut spacerem od Starego Miasta.

Cmentarz na Antokolu ma trzy części o zupełnie innej architekturze, ale największą i najciekawszą jest cmentarz wojskowy, budowany od początku XIX w. na terenie zalesionych Rowów Sapieżyńskich. Znajdują się tu liczne imponujące mauzolea, w tym socrealistyczny pomnik żołnierzy radzieckich, zbiorowa mogiła żołnierzy Napoleona wycofujących się spod Moskwy oraz aleja zasłużonych dla Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Dziś cmentarz na Antokolu to miejsce spoczynku bohaterów niepodległej Liwty, w tym 14 ofiar radzieckich wojsk spod wieży telewizyjnej.

Z XIV-wiecznego Zamku Górnego nie pozostało wiele - już w XVII w. podczas najazdu moskiewskiego został on zniszczony, a potem stopniowo był rozbierany. Jednak Baszta Giedymina, ostatnia pozostałość umocnień, to dziś duża atrakcja turystyczna. Wznosi się w pobliżu Starego Miasta, dominując nad niewielkim parkiem z siedzibą Muzeum Narodowego i Arsenału. Spacer na szczyt baszty nie jest długi, a to dobra okazja, by dowiedzieć się nieco więcej o historii Litwy.

fot. Dominik Sipinski