Raport: Polski rynek lotniskowej obsługi naziemnej

20 sierpnia 2018 09:30
4 komentarze
Polska ma 14 certyfikowanych publicznie dostępnych lotnisk, które w większości są nam dobrze znane. Znacznie mniej wiemy o lotniskowej obsłudze naziemnej, czyli o zapewnianiu usług niezbędnych do wykonywania operacji lotniczych.
Reklama
Polskie prawo lotnicze nie zawiera definicji lotniskowej obsługi naziemnej (ground handling). Niemniej rozumie się przez nią usługi wykonywane w porcie lotniczym na rzecz przewoźników lotniczych użytkujących taki port. Są to wszystkie czynności niezbędne, aby samolot mógł po przylocie wysadzić pasażerów, wyładować bagaże i towary, przygotować się do odlotu oraz zabrać podróżnych i ładunek w kolejną podróż.

Na handling składa się 11 kategorii różnych działań obejmujących obsługę pasażerów, bagażu, towarów i poczty, obsługę płytowa, obsługę samolotów, zaopatrywanie statków powietrznych w paliwo lotnicze, smar i inne materiały techniczne, obsługę techniczno-administracyjną samolotów, obsługę operacyjną lotu i administracyjną załóg lotniczych, transport naziemny oraz zaopatrzenie pokładowe (catering). Dziewięć z tych kategorii dzieli się na jeszcze bardziej szczegółowe podkategorie. W sumie polskie prawo rozróżnia 34 usługi składające się na lotniskową obsługę naziemną.


Przekładając powyższe kategorie, opisane dość hermetycznym językiem ustawowym, na czynności dobrze znane przez pasażerów obsługa naziemna to często widoczne działania, takie jak przystawianie schodków lub rękawa do drzwi samolotu, przewożenie pasażerów z i do terminala, wyładowywanie oraz załadowywanie bagaży, towarów i cateringu, przeprowadzania pasażerskiej odprawy biletowej i boardingu. Obsługa to też prace, których pasażerowie zwykle nie widzą, takie jak komunikacja z pilotami, tankowanie i wyważanie samolotu czy sprzątanie pokładu. Nie wszystkie te czynności są oczywiście wykonywane przez firmy zewnętrzne. Zakres usług, z których korzysta linia lotnicza zależy od jej modelu biznesowego oraz obowiązujących w niej zasad i warunków zatrudniania.

Zgodnie z polskim prawem lotniczym oferowanie usług lotniskowej obsługi naziemnej wymaga uzyskania zezwolenia od Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC). Z tego obowiązku są zwolnieni tylko przewoźnicy lotniczy wykonujący obsługę naziemną własnych samolotów oraz podmioty wykonujące obsługę naziemną w ramach działalności prowadzonej na swoją rzecz. Upraszczając obsługę naziemną mogą prowadzić tzw. agenci obsługi naziemnej (handling agents), którzy uzyskali zezwolenie ULC oraz przewoźnicy i zarządzający portami lotniczymi.

Ostatni wykaz podmiotów wykonujących usługi lotniskowej obsługi naziemnej w Polsce opublikowany przez ULC zawiera aż 46 pozycji. Żadne przedsiębiorstwo na tej liście nie zajmuje się wszystkimi usługami obsługi naziemnej. Tylko 3 firmy, do których w dalszej części tekstu, oferują co najmniej 30 takich usług, więc można uznać, że zajmują się całościową obsługą samolotów na polskich lotniskach. Obraz usług oferowanych przez poszczególne firmy jest zresztą dość złożony, bowiem zezwolenia wydawane są na poszczególne usługi, a agenci handlingowi zajmujący się obsługą naziemną mogą oferować inny zakres usług na każdym lotnisku.

Na wykazie ULC znajdują się następujące instytucje zarządzające lotniskami: Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze S.A. (Katowice), Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków Balice sp. z o.o, Port Lotniczy Bydgoszcz S.A., Port Lotniczy Gdańsk sp. z o.o., Port Lotniczy Lublin S.A., Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta sp. z o.o., Port Lotniczy Rzeszów – Jasionka sp. z o.o., Port Lotniczy Wrocław S.A., Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” (PPL) oraz Warmia i Mazury sp. z o.o. (Szczytno-Szymany) Warto zwrócić uwagę, że podmiotów tych jest tylko 10, choć certyfikowanych lotnisk jest 14. Wynika to z faktu, że spółki zarządzające lotniskami w Poznaniu, Szczecinie, Zielonej Górze i Warszawie-Modlinie nie zajmują się obsługą naziemną. PPL z kolei świadczy usługi obsługi naziemnej, ale tylko w Zielonej Górze pozostawiając tą działalność na lotnisku Chopina w rękach swojej własnej wyspecjalizowanej spółki.


Spośród zarządzających portami lotniczymi najbardziej kompleksowy zakres usług handlingowych oferuje Port Lotniczy Łódź, tuż za nim znajduje się Port Lotniczy Lublin oraz spółka Warmia i Mazury władająca lotniskiem w Szymanach. Ograniczona aktywność innych portów lotniczych w zakresie działalności handlingowej wynika z przyjętej strategii polegającej na nieoferowaniu tych usług albo na specjalizowaniu się tylko w określonym ich rodzaju. Z kolei PPL i Port Lotniczy Wrocław posiadają własne spółki obsługi naziemnej. PPL jest 100 proc. właścicielem Welcome Airport Services sp. z o. o. (Welcome), a port wrocławski wraz z PLL LOT S.A. posiada spółkę WRO-LOT Usługi Lotniskowe.

Zanim zajmiemy się trzema firmami oferującymi najwięcej usług obsługi naziemnej warto poświecić kilka słów zjawisku specjalizacji. Z wykazu ULC jasno wynika, że obok spółek zajmujących się kompleksową obsługą naziemną istnieją takie, które zajmują się wyłącznie jedną z tych usług. Najlepiej specjalizację widać na przykładzie kategorii 7, czyli organizacji i wykonywaniu czynności tankowania, przechowywania paliwa oraz kontroli jakości i ilości dostaw paliwa oraz neutralizacji resztek materiałów napędowych. Tankowaniem samolotów zajmuje się głównie Orlen Aviation sp. z o.o. (8 portów) oraz Lotos Air BP Polska sp. z o.o. (w 4). Paliwem zajmuje się też PPL w Zielonej Górze oraz Port Lotniczy Wrocław S.A.

Innymi usługami, w których wyspecjalizowały się niektóre firmy, to kategoria 6, czyli czyszczenie samolotów, zaopatrywanie w wodę, chłodzenie i ogrzewanie kabiny, odladzanie statku powietrznego oraz ponowne zaopatrywanie kabiny w odpowiednie wyposażenie. W tej dziedzinie specjalistami są ACS sp. z o.o., GTL Service sp. z o.o. oraz Jacek Kujawa Airwashplane. Z kolei w dostarczaniu cateringu specami są DO & CO Poland, Ferier oraz POL-TRANS-CATERING EXPORT-IMPORT.


Jednak określeniu agent obsługi naziemnej najbardziej odpowiadają trzy firmy. LS Airport Services sp. z o.o. (LSAS), Welcome PPL-u oraz Excel Handling. polska prywatna spółka obsługująca rejsy specjalistyczne i operacje typu general aviation. Pierwsza z tych firm jest spółką Skarbu Państwa, które wejdzie w skład Polskiej Grupy Lotniczej (PGL), obok PLL LOT i LOT-AMS. LSAS to spółka wywodząca się ze struktur PLL LOT. Swoją działalność rozpoczęła w 2010 r. i obecnie prowadzi działalność w 7 polskich portach lotniczych. Jeszcze w 2015 r. LSAS była największym agentem handlingowym w Polsce.

Welcome to spółka obsługi naziemnej należąca do PPL i działająca aż na 13 lotniskach z tym, że największy zakres usług świadczy ona w portach lotniczych w Warszawie na Okęciu, Krakowie, Gdańsku, Modlinie, Poznaniu, Szczecinie, Katowicach i Wrocławiu. Jest bez wątpienia największym konkurentem LSAS. Powstanie PGL, w której dla Welcome nie ma na razie miejsca, może sprowokować dyskusję o sensowności utrzymywania dwóch rywalizujących spółek należących pośrednio lub bezpośrednio do Skarbu Państwa.

Jedyną prywatną spółką na polskim rynku lotniskowej obsługi naziemnej jest Excel Handling sp. z o.o. Ta firma zarządzana przez Borysa Sławomirskiego jest obecna na wszystkich lotniskach z wyjątkiem lotniska w Szymanach. Główną grupą docelową dla tej organizacji są operacje lotnicze o charakterze nieregularnym. Na razie możliwość konkurowania Excel Handling z dwoma pozostałymi agentami obsługi naziemnej jest ograniczona.

Chociaż niniejszy raport nie jest wyczerpujący, bo pomija firmy, które oferują tylko niewiele mniejszą liczbę usług (np. Baltic Ground Services Poland sp. z o.o.), to można jednak stwierdzić, że Polski rynek handlingowy jest zdominowany przez podmioty należące bezpośrednio lub pośrednio do Skarbu Państwa. Nie wydaje się, żeby w najbliższym czasie ten obraz miał się radykalnie zmienić. Niemniej, jeśli nadal ruch lotniczy w Polsce będzie rósł w obecnym wysokim tempie i Centralny Port Komunikacyjny stanie się rzeczywistością, to konkurencja w tym obszarze może się zdecydowanie ożywić.

Ostatnie komentarze

 - Profil gość
gość_6e7b4 2020-04-02 20:15   
gość_6e7b4 - Profil gość_6e7b4
Welcome nie prowadził obsługi na Modlinie. Nigdy, przenigdy.
eFJot 2018-08-28 11:11   
eFJot - Profil eFJot
"LSAS to spółka wywodząca się ze struktur PLL LOT. Swoją działalność rozpoczęła w 2010 r. i obecnie prowadzi działalność w 7 polskich portach lotniczych."

Które to lotniska? Bo LSAS podaje na swojej stronie tylko 5: WAW, WMI, KRK, GDA, KTW.
gość_07680 2018-08-20 22:21   
gość_07680 - Profil gość_07680
dlaczego nie ma nic o BGS ?
rola Excel jest mocno przekolorowana, to marginalna firma, konkurująca z LS AS i Welcome w segmencie "private jet - general aviation" , własciwie bez własnego sprzetu specjalistycznego i bez stałych w karaju (poza WAW ) , po prostu przyjezdzają na lotnisko po zamówieniu, normalny pasazer samolotu rejsowego nigdy sie nie spotka z ich usługami.
 - Profil gość
Reklama
Kup bilet Więcej
dorośli
(od 18 lat)
młodzież
(12 - 18 lat)
dzieci
(2 - 12 lat)
niemowlęta
(do 2 lat)
Wizy
Rezerwuj hotel
Wizy
Okazje z lotniska

dorośli
(od 18 lat)
młodzież
(12 - 18 lat)
dzieci
(2 - 12 lat)
niemowlęta
(do 2 lat)
Rezerwuj hotel
Wizy